NLP'de Uyum ya da Dostane Bir İlişki Kurmak

İnsanlarla kurduğunuz iletişimler her zaman başarılı ve çatışmasız oluyor mu? Oluyorsa, her şey yolunda demektir. Eğer her şey yolundaysa, bu sizin elde edebileceğiniz bütün bilgileri elde edip kullandığınızı gösterir. Bu bilgileri kendi temsil üslubunuzda kullanırken, kiminle iletişim kurduğunuza dikkat ederek, o insana uygun olanı seçiyorsunuz, demektir.

NLP terminolojisinde bu uygulama ‘Dostane bir ilişki kurmak’ ya da ‘Uyum sağlamak’ olarak bilinir.

Dostane bir ilişki kurmak ‘güven’, ‘uyum’ ve ‘anlayış’ temelleri üzerine inşa edilen ve güçlendirilen bir yapıdır. Bunun yöntemi de ‘sözcüklere’, ‘göz hareketlerine’ ve ‘beden diline’ dikkat etmek ve bu ipuçlarını değerlendirerek elde edilen bilgileri uygulamaktır.

Dostane bir ilişki kurmak, sizin, ‘öteki’ kişinin dünyasına, onun Zihinsel Haritasına saygı göstermenizi sağlar. Eğer bu çabayı gösterirseniz, insanlar sizin yanınızda kendilerini rahat hissedecek ve sizinle iletişim kurmak isteyeceklerdir. Size güvenecek ve sizinle iş yapmak isteyeceklerdir. İnsanlar kendilerinden hoşlanan kişilerden hoşlanma eğilimindedirler.  Her NLP uzmanının yoğurt yiyişi farklıdır.

Amerikan Kızılderililerine ait bir atasözü şöyle der:

‘Komşumun ayakkabılarını giyerek bir mil yürümeden, onun hakkında bir şey söyleyemem, onun yargılayamam’.

Erişim İpuçları

Dışsal işaretler bize nasıl düşündüğümüzle ilgili bilgi verir. Bedenimizde, nefes alıp verişimizde, duruşumuzda, jestlerimizde ve göz hareketlerimizde değişiklikler yaparak, kendimizi, belirli şekillerde düşünmeye yönlendirebiliriz. Söz ya da hareketle yapılan işaretlerin çözümlemesini öğrenerek, kendimizin ve başka insanların tercih ettikleri düşünme ve iletişim kurma üsluplarını/biçimlerini tanımaya başlayabiliriz. NLP terminolojisinde buna ‘Erişim İpuçları’ denir. 1.Görsel, 2.İşitsel, 3.Dokunsal Erişim İpuçları vardır.

Görsel Erişim İpuçları

İlişkilerinizde ve iletişlerinizde karşınızdaki insanın göz hareketlerine konsantre olarak, ‘görsel erişim ipuçları’ sayesinde o insanın temsil sistemleri hakkında bilgi elde edebilirsiniz.

NLP araştırmaları Görsel temsil sistemini kullananların yukarıya ya da karşıya;

İşitsel temsil sistemini kullananların sola ya da sağa;  Duygusal/Dokunsal temsil sistemini kullananların ise aşağıya doğru baktıklarını ortaya koymuştur.

Daha ayrıntıya girersek, sağ ellerini kullanan insanlar genellikle geçmiş deneyimlerini hatırlamaya çalışırken ‘sol üste’ ve yeni bir imge yaratırken ‘sağ üste’ bakarlar. Sol elini kullananların bazılarında bu kalıpların yeri tam tersi olarak değişmektedir. Bu genelleştirilmiş bir model olduğu için kendi gözlemlerinizden yararlanarak bunları gözden geçirin. Bunun yollarından birisi de ‘Kalibrasyon’ tekniğidir.  Kalibrasyon ya da halden anlama tekniği her birimizin ipuçlarının biricik olduğunun gözlenmesinin yollarından biridir.

Görsel erişim ipuçlarını kullanan bir insan, aşağıda yazılı olan soruları cevaplamadan önce zihninde bir resim oluşturacaktır.

UYGULAMA:

Birisinin size aşağıdaki soruları sorarken göz hareketlerinizi izlemesini ve not almasını sağlayın. Sonra aynı soruları siz ona sorun ve onun göz hareketlerini not alın. Cevapların sözel olarak söylenmesine gerek yoktur. Çünkü önemli olan bu cevapları ‘nasıl’ oluşturduğunuzdur. Göz hareketlerini izlemek ve çözümlemek için bir süre uygulama yapmalısınız. Zamanla bu kalıpları kolayca görebileceksiniz.

İlk çalıştığınız iş yeri neye benziyordu? (Gözleriniz sola yukarıya kayıyor.)

Eşinizin saçını sarıya boyattığını ve turuncu bir kazak giydiğini hayal edin. (Gözlerinizi sağa yukarıya kayıyor.)”

Görsel temsil sistemini tercih eden bir insan, diyagramları, kartları ve projeksiyonu kullanmaktan hoşlanır. Her şeyi yazılı olarak görmek ister. Elektronik ‘mailleri’ telefon konuşmalarına tercih eder.

İŞİTSEL ERİŞİM İPUÇLARI

İnsanlar seslerle düşünürken, gözleri, sesleri hatırlamak için ‘sola’ ve sesleri resimlemek için ‘sağa’ doğru hareket eder.

UYGULAMA:

“Temsil Sistemlerinin neler olduğunu  ezberden söyleyin. (Gözleriniz sola kayacak.)

 Suyun altında konuşsaydınız sesiniz nasıl çıkardı acaba? (Gözleriniz sağa kayacak.)”

Sözel temsil sistemini tercih edenler, ‘konuları’ tartışmaktan hoşlanırlar. Konuşmaktan hoşlanırlar ve genellikle ‘sesli düşünürler’. Telefon konuşmalarını, elektronik ‘maillere’ tercih ederler.

Bunlar tipik görsel erişim ipuçları. Bunlar sağ elini kullanan insanlar ve siz onlara bakıyorsunuz.

DUYGUSAL/DOKUNSAL ERİŞİM İPUÇLARI

Bir insanın gözleri ‘sağ aşağıya’ bakıyorsa, Duygusal/Dokunsal bir süreç içinde demektir. Böyle kişiler bazen içsel duygularıyla bazen de dışsal diplomatça hisleriyle (insanları kırmadan idare etme becerisi) hareket ederler. Kokusal ve Tatsal temsil sistemlerini kullananlarda  da bu özelliklere rastlanabilir.

UYGULAMA:

“Aşağıdaki soruları cevaplarken göz hareketlerinize baktırın.

Öfkeliyken nasıl tepki gösteriyorsunuz?

En sevdiğiniz kokuyu düşünün. (Gözleriniz sağ aşağıya kayacak.)

Duygusal/Dokunsal özelliklerin farkına varılması, farklı durumlardaki ‘Tepkilere’ ve ‘Hislere’ dikkat edilmesiyle başlar. Böyle insanlar ‘ne hissettiklerine’ ve ‘ne duyumsadıklarına’ göre durumları değerlendirirler. Yüzeyin altındaki ve dile getirilmemiş ipuçlarını toplarlar.

İÇSEL DİYALOG

Bazen caddede yalnız yürüyen ve sol aşağıya bakarak kendi kendine konuşan insanlar görmüşsünüzdür.

Bazen de insanlar birbirleriyle konuşurken, bir yandan  ‘İçsel Diyaloglarını’ sürdürürler.

Böyle anlarda gözleri ‘sol aşağıya’ doğru kayma eğilimi gösterir. Bu başka bir düşünme sistemidir ve yanıt vermeden önce uzun süre düşünülen bir süreç gerektirebilir. Böyleleri, derin düşünen insanlar olarak tanınırlar. Böyle bir insanla iletişim kurabilmek için ona zaman ayırmanız gerekir. Sabırsızlığınız yüzünden onlara sürekli soru sormaya başlarsanız, kafaları karışabilir ve sıkılabilirler.

UYGULAMA:

Kendinize aşağıdaki soruları sordururken gözlerinize baktırın.

‘Sakin zamanlarınızda neler düşünürsünüz?’

İçinizden şunu tekrarlayın:

‘Ben benim ve  ben kendimi iyi hissediyorum.’ (Gözleriniz sol aşağıya kayacaktır.)

Mo Shapiro’nun uyardığı gibi lütfen bunların sadece binlerce deneyime dayanan genelleştirmeler olduğunu bir yere not edin. Bunlar herkese tam olarak uymayabilir.

Şunu dikkate almalısınız: eğer birisinin gözleri farklı yöne kayıyorsa, genellikle aynı durumlarda aynı yöne kaymaktadır.

Dolayısıyla onların sistemini tanımayı öğrenebilirsiniz. Onların konuşurken kullandıkları yüklemlere dikkat etmeyi de unutmayın.”

NLP Türk